Մաշկն իր զանգվածով և մակերեսով մարդու ամենամեծ օրգանն է համարվում։ Այն կատարում է մի շարք կարևոր գործառույթներ՝ պաշտպանիչ, նյութափոխանակային,  ջերմակարգավորիչ, ռեցեպտորային  և այլն․․․

Որպեսզի հնարավոր լինի հստակ պատկերացում կազմել ակնեի առաջացման պատճառների մասին, հարկավոր է պատկերացնել նաև մաշկի կառուցվածքն ու գործառույթները․ ավելի մանրամասն՝ ստորև։

Մաշկը բաղկացած է երեք շերտից.

Վերնամաշկ՝

Մաշկի արտաքին շերտն է, որը ներառում է հինգ շերտ։ Նշված շերտերում` ներքևից վերև, տեղի է ունենում կերատինոցիտների` եղջրային էպիթելի բջիջների հասունացումն ու տարբերակումը։ Դրանք ի վերջո մահանում և մանր թեփուկների տեսքով հեռանում են մաշկից։ Վերնամաշկը գտնվում է բուն մաշկի վերևում և կատարում է հիմնականում պաշտպանիչ գործառույթ։

Բուն մաշկ՝ 

Բուն մաշկն իր հերթին ունի երկու շերտ՝ պտկիկավոր և ցանցանման։ Պտկիկավոր շերտում գտնվում են անոթներ, մազային ֆոլիկուլներ ու ճարպագեղձեր, իսկ ցանցանման շերտը կազմված է շարակցահյուսվածքային հենքից` էլաստինային ու կոլագենային ցանցից, և դրանց արտադրող բջիջներից` ֆիբրոբլաստներից։ Բուն մաշկը գտնվում է վերնամաշկի և ենթամաշկային հյուսվածքների միջև։

Ենթամաշկային ճարպաբջջանք՝ 

Համեմատաբար թույլ շարակցական հյուսվածք է՝ հարուստ ճարպային բջիջներով։

Վերնամաշկի ամենավերին շերտը եղջրային շերտն է, որը կատարում է պաշտպանիչ գործառույթ: Այն բաղկացած է մեռած՝ եղջրացած բջիջներից։

Այս շերտի հաստությունը կարող է տարբեր լինել՝ կախված մարմնի այդ հատվածի մեխանիկական ծանրաբեռնվածությունից: Ջրալիպիդային պատնեշը ծածկում է վերնամաշկի եղջրային շերտը և պաշտպանում մաշկը արտաքին վնասակար ազդեցություններից, միկրոօրգանիզմներից և խոնավության կորստից: Նրա թթվայնության նորմալ մակարդակը (PH) 4,5-5,5 է։ Սակայն ակնեի, սնկային և այլ հիվանդությունների դեպքում մաշկի թթվայնությունը փոխվում է։

Ջրալիպիդային պատնեշն ունի իր միկրոֆլորան՝ վերնամաշկային ստաֆիլոկոկը, ակնեի հարուցիչ բակտերիաները և որոշ սնկեր։ Դրանք ապրում են սիմբիոզում՝ խիստ անհատական որոշակի համամասնությամբ: Այս բակտերիաները մաշկի վրա պահպանում են թթվային միջավայրը և կանխում պաթոգեն միկրոօրգանիզմների ներթափանցումը։ Այնուամենայնիվ, եթե այս հավասարակշռությունը խախտվում է, որոշ բակտերիաներ սկսում են չափազանց ակտիվ բազմանալ: Բացի այդ, վերնամաշկի վերին շերտում կատարվող փոփոխությունները կարող են նվազեցնել նրա պաշտպանիչ գործառույթը և հանգեցնել արտաքին միջավայրից վարակի ներթափանցմանը (հատկապես՝ օրգանիզմում որոշակի պաթոլոգիայի դեպքում):

Ջրալիպիդային պատնեշի քիմիական կազմի փոփոխությունները կարող են պայմանավորված լինել բազմաթիվ պատճառներով, օրինակ՝ սեռական հասունացման ժամանակ (դեռահասության տարիքում) թթվայնությունը փոխվում է, և հորմոնալ փոփոխությունների պատճառով ավելանում է ճարպարտադրությունը: Ճարպագեղձերի ծորանները և ֆոլիկուլների լուսանցքները խցանվում են, դեֆորմացվում, արդյունքում առաջանում են կոմեդոններ, իսկ պաթոգեն միկրոֆլորայի ակտիվ զարգացմամբ՝ բորբոքային ակնե։

Այսպիսով, ակնեն ճարպագեղձերի հիվանդություն է:

Ինչպե՞ս է ձևավորվում ակնեն

Ակնեի առաջացման գործընթացը այսպիսի տեսք ունի. պաթոգեն ազդեցությունների կամ հորմոնալ խանգարումների արդյունքում վերնամաշկի վերին շերտերում տեղի են ունենում եղջրային բջիջների տարբերակման խանգարումներ։ Աճում է ճարպագեղձերի արտազատական ֆունկցիան, և փոխվում է ճարպի բաղադրությունը։ Մազի ֆոլիկուլում եղջրացման գործընթացի խանգարման պատճառով եղջրային շերտը խտանում է՝ փակելով ծակոտիների բացվածքը։ Ճարպը սկսում է կուտակվել ֆոլիկուլի լուսանցքում։ Նշված փոփոխությունները բերում են բակտերիալ անհավասարակշռության (որոշ բակտերիաների վերարտադրություն և մյուսների ճնշում): Արդյունքում սկսվում է բորբոքային գործընթաց։

Ակնեի դիագնոստիկան

Ակնե կամ ակնեի հակում ունեցող մաշկի տեսքը տարբերվում է նորմալից՝ մաշկը մեծամասամբ յուղոտ է, ունի յուղային փայլ և մեծացած ծակոտիներ։ Առաջանում են տարբեր բնույթի բորբոքային էլեմենտներ։ Դրանք կարող են առաջացնել ինչպես փոքր կոսմետիկ թերություններ, այնպես էլ՝ ունենալ ընդգծված բորբոքային բնույթ և զգալի անհանգստություն պատճառել պացիենտին:

Դեմքի վրա ակնեն սովորաբար տեղակայվում է այտերին և այսպես կոչված` T-գոտում (ճակատ, քիթ, կզակ), որոնք առավել հարուստ են ճարպագեղձերով: Ավելի ծանր դեպքերում այն կարող է ախտահարել ոչ միայն դեմքը, այլև՝ մեջքը, կրծքավանդակը, ուսերը, երբեմն՝ նույնիսկ հետույքն ու գլխամաշկը։

Կախված էլեմենտների բնույթից և դրանց արտահայտվածությունից՝ տարբերում են ակնեի ծանրության աստիճանները, որոնք պահանջում են տարբեր բուժումներ։

Կախված ակնեի ծանրությունից՝ առաջանում են նաև հետակնե սպիներ և հետքեր, որոնք ևս ունեն տարբեր բնույթ ու բուժման տարբեր մոտեցումներ։

Ակնեն բնութագրվում է մի քանի տեսակի էլեմենտներով: Դիտարկե՛նք դրանք ավելի մանրամասն:

Բաց կոմեդոններ՝

Արտահայտվում են սև կետերի տեսքով։ Դրանք առաջանում են ծակոտիի բացվածքի ճարպով, մահացած և եղջրացած բջիջներով, կոսմետիկ միջոցներով և փոշով խցանման արդյունքում։ Բաց կոմեդոնները սովորաբար տեղակայվում են մաշկի՝ ճարպագեղձերով հարուստ հատվածներում։ Միայնակ կոմեդոնները սովորաբար վերանում են մաշկի պատշաճ խնամքի շնորհիվ։ Սակայն կոմեդոնների շատ քանակի և խնամքի անարդյունավետության դեպքում խորհուրդ է տրվում դիմել բժիշկ-մաշկաբանի։

Փակ կոմեդոններ՝ 

Արտահայտվում են սպիտակավուն ենթամաշկային խցանների տեսքով, որոնք փոքր-ինչ բարձրանում են մաշկից և մաշկին տալիս են թույլ արտահայտված անհարթություն։ Փակ կոմեդոնները դժվար նկատելի են և չեն առաջացնում ցավային կամ բորբոքային այլ երևույթներ։

Պապուլաներ (հանգուցիկներ)՝

1–3 մմ տրամագծով, պինդ, կտրուկ ընդգծված բորբոքային էլեմենտներ են, որոնք բարձրանում են մաշկի մակերեսից։ Չունեն թարախային պարունակություն, սակայն ունեն բորբոքային բնույթ, հետևաբար լավանալուց հետո կարող են առաջացնել սպի, այդ պատճառով բուժումը անհրաժեշտ է սկսել անմիջապես` նաև սպիների կանխարգելման կամ սահմանափակման նկատառումներից ելնելով։ Պապուլաները կարող են զարգանալ ինչպես առանձին, այնպես էլ՝ փակ կամ բաց կոմեդոններից։

Պուստուլաներ (թարախաբշտիկներ)՝ 

Թարախային պարունակությամբ (դեղնասպիտակավուն ծայր) բորբոքային էլեմենտներ են։ Պուստուլայի  շուրջը սովորաբար նկատվում է բորբոքային կարմրություն, որը հպվելիս ցավոտ է։

Հանգույցներ և կիստաներ՝

Ավելի ծանր դեպքերում նկատվում են խորը ենթամաշկային էլեմենտներ՝ հանգույցներ և կիստաներ։ Հանգույցները խորը ենթամաշկային կարծրացումներ են՝ ավելի քան 5 մմ տրամագծով, կարմիր կամ կապտամանուշակագույն գույնի, պալպացիայի ժամանակ՝ ցավոտ։ Դրանց ապաքինումից հետո կարող են մնալ տարբեր տեսակի սպիներ (ատրոֆիկ, հիպերտրոֆիկ, կելոիդային)։ Կիստաները բորբոքային պրոցեսների պատճառով առաջացած թարախային հեղուկով լցված խոռոչներ են, սովորաբար շատ ցավոտ են,  ունեն կարմրակապտավուն երանգ։

Ըստ մաշկաբանության ամերիկյան ակադեմիայի (AAD)՝ ակնեն ըստ բարդության դասակարգվել է 4 աստիճանի.

1 աստիճան — Բաց (սև) և փակ (սպիտակ) կոմեդոնների առկայություն և բորբոքային պրոցեսի բացակայություն։

2 աստիճան — Թեթև բորբոքային պրոցեսով բաց կոմեդոնների առկայություն։

3 աստիճան — Կոմեդոնների, պուստուլաների և բորոբոքային հանգուցիկների առկայություն՝ մաշկի մեծ տարածքների ցանավորմամբ։

4 աստիճան — Ծանր բորբոքում մեծ թվով առաջնային և երկրորդային տարրերով (ավելի քան 50), ցանով, մաշկի տակ ցավոտ «կիստաների» առկայությամբ։ Սրացումների ժամանակ կարող է դիտվել մարմնի ջերմաստիճանի բարձրացում։

Բուժում

Ակնեի բուժումը բաղկացած է համալիր թերապիայից, որն ուղղված է առաջին հերթին բորբոքային օջախների պատճառների վերացմանը, ճարպարտադրության նորմալացմանը և հիվանդության կրկնության ռիսկի նվազեցմանը: Յուրաքանչյուր դեպքում ընտրվում է բուժման անհատական թերապիա՝ ելնելով ինչպես հետազոտության արդյունքներից, մաշկի տեսակից, այնպես էլ՝ ապրելակերպից և հիվանդությունը հրահրող գործոններից։ Բացի այդ, բուժման գործընթացն ըստ անհրաժեշտության կարող է ներգրավել նաև այլ մասնագետների՝ գաստրոէնտերոլոգի, էնդոկրինոլոգի և այլն:

Մեթոդներ, որոնք օգտագործվում են ակնեի բուժման գործընթացում՝

Դեղորայքային՝ տեղային և համակարգային

Սարքավորումային ՝ լազերային թերապիա՝ 1450նմ երկարության լազերային ճառագայթի օգտագործմամբ, RF կոտորակային ասեղների կիրառմամբ, ինչպես նաև ըստ անհրաժեշտության համակցված լուծումներ՝ ընդհուպ միչև ճարպագեզձերի դեստրուկցիա։

Դեմքի խնամք՝ անհատական ընտրված պիլինգներ, մաշկի մաքրման տարբեր տեսակներ, մաշկի խնամքի ընթացակարգեր

Ներարկումային՝ պլազմոթերապիա

Ե՞րբ դիմել մաշկաբանի

 

Եթե խնամքի ընդհանուր միջոցները չեն օգնում ազատվել ակնեից, պետք է դիմել բժիշկ-մաշկաբանի: Մաշկաբանը կարող է նշանակել դեղամիջոցներ, սահմանել խնամքի հատուկ ընթացակարգ: Ինքնաբուժությունը, որպես կանոն, բերում է ակնեի ավելի բարդացմանը և սպիների առաջացման հավանականության բարձրացմանը։

 

Շատ կանանց մոտ ակնեն կարող է պահպանվել տասնյակ տարիներ։

Կանանց շրջանում հաճախ ակնեն ի հայտ է գալիս դաշտանից մեկ շաբաթ առաջ: Այս տեսակի բորբոքային էլեմենտները սովորաբար առանց բուժման ինքնուրույն լավանում են։

 

Տարեց մարդկանց մոտ սուր ակնեի հանկարծակի առաջացումը կարող է ազդարարել այլ հիվանդության մասին․ այս դեպքում անհրաժեշտ է դիմել բժիշկ-մաշկաբանի։

 

Անհապաղ մաշկաբանի է պետք դիմել, եթե մաշկի համար նախատեսված նյութերի օգտագործումից հետո զգացել եք՝

  • Ընդհանուր թուլություն
  • Ծանր շնչառություն
  • Աչքերի, դեմքի, շուրթերի կամ լեզվի այտուցվածություն
  • Լարվածություն կամ ձգվածություն կոկորդում

CosmoLab Clinics-ի մաշկաբանության բաժանմունքում ակնեի բուժման համար կիրառվում են ապացուցողական բժշկության ուղեցույցներով հաստատված բուժական մեթոդները։

Մաշկաբանի խորհրդատվության՝ ներառյալ բուժման նշանակման արժեքը 10,000 դրամ է։ Գրանցվել կարող եք՝ 011 55 00 22, 044 55 00 22 հեռախոսահամարներով։

Մասնաճյուղեր՝

📍Սայաթ-Նովա 15 (ներքին՝ 1)
📍Կոմիտաս 37 (ներքին՝ 2)
📍Գայի պող․ 16 | Մեգամոլ (ներքին՝ 3)
📍Դավթաշեն 2-րդ թղմ․ 39/2 (ներքին՝ 4)
📍Սարյան 19-21 (ներքին՝ 5)

ակնե

Բլոգ