Ի՞նչ  են իրենցից ներկայացնում ստրիաները

Ստրիաները՝ մարմնի վրա բարակ գծեր են, որոնք առաջանում են մաշկի հյուսվածքի պատռման պատճառով՝ արագ աճման կամ չափից ավելի ձգվելու արդյունքում:  Այն սովորական վիճակ է, որ չի առաջացնում որևէ լուրջ առողջական խնդիր, բայց կարող է կոսմետիկ մտահոգություն առաջացնել շատերի մոտ:

Կլինիկորեն ստրիաները սկզբնապես ի հայտ են գալիս որպես ասիմետրիկ, փոքր-ինչ այտուցված, կարմիր գծեր (striae rubrae), որոնք ժամանակի ընթացքում դառնում են սպիտակավուն կամ մարմնագույն և շատ ավելի քիչ նկատելի (striae albae): Սովորաբար հայտնաբերվում են կոնքերի, ազդրերի, որովայնի և հետույքի վրա, դեռահասների, ավելորդ քաշ ունեցողների, հղի կանանց կամ նրանց մոտ, ովքեր քաշի կամ հասակի արագ ավելացման փուլում են:

Ստրիա (striae) — բառի սկզբնական իմաստը՝ ակոս։ Դրանք լինում են՝

• Դեռահասների ստրիաներ (հանդիպում են դեռահասների մոտ);
• Ֆիզիոլոգիական ստրիաներ (կապված չեն որևէ հիվանդության կամ վիճակի հետ);
• Պաթոլոգիական ստրիաներ (պայմանավորված են որևէ հիվանդության կամ վիճակի հետ);
• Կարմիր ստրիաներ (Striae rubrae);
• Սպիտակ ստրիաներ (Striae albae);
• Ատրոֆիկ ստրիաներ (Striae atrophicae), մաշկը նոսրանում է));
• Հղիությունից հետո առաջացող ստրիաներ (Striae gravidarum);
• Սև ստրիաներ (Striae nigrae);
• Մուգ կապույտ ստրիաներ (Striae caerulea):

Ու՞մ մոտ են առաջանում ստրիաները

Ստրիաները շատ տարածված են և առաջանում են դեռահաս աղջիկների 70%-ի և տղաների 40%-ի մոտ: Դրանք ի հայտ են գալիս մարմնի որոշակի հատվածներում, որտեղ մաշկը ենթարկվում է շարունակական և զարգացող ձգման, ներառյալ՝

• Հղի կանանց որովայնի և կրծքավանդակի հատվածները,
• Դեռահասներ, ովքեր արագ քաշ և հասակ են հավաքում (ազդրերի, հետույքի, կրծքերի հատվածներում), 
• Բոդի-բիլդերների ուսերի հատվածը,
• Գեր կամ ավելորդ քաշ ունեցող մարդիկ։

Ստրիաները կարող են առաջանալ նաև ներբերանային կամ տեղային կորտիկոստերոիդների և անաբոլիկ ստերոիդների երկարատև օգտագործման հետևանքով։ Սրանք նաև Կուշինգի համախտանիշի ախտանիշներն են, որի ժամանակ մակերիկամների կեղևի ակտիվությունը չափազանց մեծ է:

Ի՞նչ տեսք ունեն ստրիաները

Ստրիաների առաջացման վաղ նշաններից են մաշկի բարակելը և վարդագույն երանգ ստանալը: Երբեմն դրանք կարող են քոր առաջացնել: Հայտնվում են նաև կարմրավուն կամ մանուշակագույն, թեթևակի այտուցված գծեր՝ մաշկի զոլերի հատվածում ուղղահայաց ուղղությամբ (striae rubrae)։ Ժամանակի ընթացքում դրանք դառնում են սպիտակավուն կամ մարմնագույն և շատ ավելի քիչ նկատելի (striae albae):  Այս նշանները սովորաբար ունենում են մի քանի սանտիմետր երկարություն և 1–10 մմ լայնություն։ Կորտիկոստերոիդների օգտագործման կամ Կուշինգի համախտանիշի հետևանքով առաջացած նշանները հաճախ ավելի մեծ ու լայն են և կարող են ընդգրկել մարմնի այլ հատվածներ ևս՝ ներառյալ դեմքը:

Մանրադիտակային առանձնահատկություններ

Մանրադիտակի տակ հյուսվածքը շատ նման է սպիի հյուսվածքին, որը փոխվում է կոլագենային մանրաթելերի դասավորության մեջ՝ սովորական ալիքաձև պատկերից մինչև ավելի հորիզոնական շերտավորված նախշի:

Կարմիր ստրիաների (striae rubrae) հիստոպաթոլոգիական առանձնահատկությունները մաշկի բիոպսիայի ժամանակ ներառում են՝

• Մաստ բջիջների բացակայություն;
• Էլաստոլիզ;
• Կոլագենի կառուցվածքային փոփոխություններ;
• Ֆիբրոբլաստներ;
• Մաշկի այտուց;
• Պերիվասկուլյար լիմֆոցիտներ։

Սպիտակ ստրիաները (Striae albae) հիշեցնում են սպիի հյուսվածք՝

• Էպիդերմիսի ատրոֆիա;
• Մաշկի հյուսվածքային կորուստ;
• Խիտ փաթեթավորված կոլագենի պարկեր մաշկի մակերեսին զուգահեռ:

Ստրիաները կարելի է շփոթել գծային էլաստոզի հետ, որի ժամանակ ըստ հիստոպաթոլոգիական տվյալների նկատվում է առաձգական մանրաթելերի ավելացում։

Կանխարգելում

Առաջին քայլը կանխարգելումն է, որը ներառում է մաշկի խոնավացում, դեղորայքի ճիշտ օգտագործում և խուսափում ավելորդ քաշից, թեև սեռական հասունացման և հղիության ընթացքում քաշի արագ աճը կարող է անխուսափելի լինել:

Տարիներ շարունակ հղիներին առաջարկվել է առատորեն օգտագործել տեղային խոնավացնող միջոցներ՝ ստրիաների առաջացումը կանխելու համար։ Այս դեպքում փաստերը դեռևս լիովին պարզ չեն, չնայած ցույց է տրվել, որ լրացուցիչ խոնավությունը և մերսումը թույլ են տալիս մաշկին ձգվել և հարմարվել, քանի որ մոր որովայնը մեծանում է և պոտենցիալ նվազագույնի է հասցվում ստրիաների ձևավորումը: Սովորաբար խորհուրդ է  տրվում օգտագործել կակաոյի և շիի յուղ պարունակող խոնավացնող միջոցներ։ Խորհուրդ են տրվում նաև ուշադրություն դարձնել այլ բաղադրիչների, որոնք ներառում են՝ վիտամին E, հիալուրոնաթթու, էլաստին, ձվի յուղ (հավի ձվի դեղնուցից պատրաստված բաղադրիչ, որն օգտագործվում է Ճապոնիայում) և ցորենի սերմի յուղ (բարձր պարունակությամբ վիտամին E):